Εμφανίζεται ως καυστικός πόνος σε οποιαδήποτε περιοχή του στόματος συχνά σε μεγάλη έκτασή του. Οι ασθενείς μπορεί να αντιλαμβάνονται και να περιγράφουν τα συμπτώματά τους ως «κάψιμο στο στόμα» ή «τσούξιμο στο στόμα», το οποίο συχνά συνοδεύεται από «στέγνωμα» και «περίεργη ή δυσάρεστη γεύση». Τα συμπτώματα αυτά συχνά έχουν διαρκέσει για αρκετές εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια χωρίς σημαντικές μεταβολές. Η ένταση των συμπτωμάτων της καυσαλγίας του στόματος ποικίλλει και μπορεί να παραμένει σταθερή ή να αυξομειώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι ασθενείς συχνά έχουν καταφύγει σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων και έχουν χρησιμοποιήσει τοπικά αντισηπτικά ή και φαρμακευτικά σκευάσματα χωρίς αποτέλεσμα. Εξ αιτίας της επιμονής των συμπτωμάτων και της αβεβαιότητας σχετικά με την αιτία, οι ασθενείς συχνά διακατέχονται από άγχος για δυνητικά σοβαρή παθολογική κατάσταση. Σε αρκετές περιπτώσεις, προηγούμενες κλινικές εξετάσεις δεν έχουν αποκαλύψει κλινικά ευρήματα, δηλαδή το στόμα εμφανίζεται φυσιολογικό στην επισκόπηση, γεγονός το οποίο, αντί να λειτουργεί καθησυχαστικά, συντελεί συχνά στην περαιτέρω επίταση της ανησυχίας του ασθενούς σχετικά με τα άγνωστα αίτια των συμπτωμάτων του.
Η κατάλληλη αντιμετώπιση της καυσαλγίας του στόματος προϋποθέτει ορθολογική διαγνωστική προσέγγιση, υπομονή και δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενούς. Κεντρικής σημασίας είναι η συνειδητοποίηση εκ μέρους του θεράποντος ότι η καυσαλγία είναι εξ ορισμού ένα σύμπτωμα, δηλαδή μία υποκειμενική αντίληψη εκ μέρους του ασθενούς, η οποία μπορεί να έχει ποικίλες τοπικές ή συστηματικές αιτίες, όπως μηχανικοί ερεθισμοί, καντιντίαση, ξηροστομία, σακχαρώδης διαβήτης, αβιταμινώσεις, αναιμία και παρενέργειες φαρμάκων.. Η διερεύνηση αυτών των πιθανών αιτίων στηρίζεται στη λήψη ενός ενδελεχούς ιστορικού, στην προσεκτική κλινική εξέταση και στη διενέργεια κατάλληλων εργαστηριακών εξετάσεων, όπως καλλιέργεια για ανίχνευση μυκήτων, βιοψία διακριτών στοματικών βλαβών, εξέταση αίματος για διερεύνηση αναιμίας, αβιταμινώσεων, συνδρόμου Sjogren και σακχαρώδους διαβήτη. Μία τέτοια συστηματική προσέγγιση είναι πιθανό να αναδείξει ένα ή περισσότερα πιθανά αίτια τα οποία να σχετίζονται άμεσα με το σύμπτωμα της καυσαλγίας, Η ορθή αντιμετώπιση και άρση των αιτιολογικών αυτών παραγόντων αναμένεται να οδηγήσει σε βελτίωση και αποδρομή των συμπτωμάτων.
Είναι όμως επίσης αρκετά πιθανό να διαπιστωθεί ότι το κάψιμο στο στόμα δεν συσχετίζεται ούτε με τοπικά αίτια ούτε με συστηματικές διαταραχές, δηλαδή η κλινική εξέταση του στόματος να αποκαλύψει φυσιολογικά ευρήματα και οι εργαστηριακές εξετάσεις να αποβούν αρνητικές. Συχνά δηλαδή η καυσαλγία του στόματος είναι μία ιδιοπαθούς ή άγνωστης αιτιολογίας οντότητα η οποία τότε τείνει να αποδοθεί σε ψυχογενείς παράγοντες, όπως άγχος ή κατάθλιψη. Αν και η συσχέτιση μεταξύ ψυχογενών παραγόντων και χρόνιου πόνου, ειδικά καυστικού πόνου στο στόμα, είναι δεδομένη, οι όποιες ψυχολογικές παρεκκλίσεις μπορεί να αποτελούν το αποτέλεσμα και όχι την αιτία της καυσαλγίας. Επίσης, σύγχρονες ερευνητικές μελέτες καταδεικνύουν την πιθανότητα ύπαρξης οργανικών αλλοιώσεων στο νευρικό σύστημα ασθενών με χρόνια ιδιοπαθή καυσαλγία. Συνεπώς, τόσο ψυχογενείς όσο και νευρολογικοί παράγοντες μπορούν να υπεισέρχονται στην αιτιολογία της ιδιοπαθούς καυσαλγίας και κατ΄αναλογία θα πρέπει να αποτελούν το στόχο θεραπευτικών σχημάτων, τα οποία περιλαμβάνουν ποικίλα τοπικά και συστηματικά φαρμακευτικά σκευάσματα. Εξαιρετικής σημασίας είναι επίσης η ενημέρωση και καθησύχαση των ασθενών στους οποίους πρέπει να καλλιεργηθούν αισθήματα συνεργασίας και εμπιστοσύνης, αλλά και λογικές προσδοκίες σχετικά με την αναμενόμενη πορεία των συμπτωμάτων, η αντιμετώπιση των οποίων συχνά καθίσταται μακροχρόνια.
